Warns
In het Zuidwesten van Friesland, nog geen vijf kilometer ten oosten van Stavoren, ligt Warns. Een langgerekt lintdorp, dat loopt van het Johan Willem Friso kanaal tot Laaksum aan het IJsselmeer. Het dorp ligt op een zandrug uit de ijstijd. De buurtschappen Laaksum en Scharl horen officieel bij Warns. Het dorp telt zo”n achthonderd inwoners.
Geschiedenis
In 1345 vond de Slag bij Warns plaats, een veldslag tussen graaf Willem IV van Holland en de Friezen. Graaf Willem IV stak met een vloot vanuit Enkhuizen de Zuiderzee over. Samen met zijn oom Jan de Beaumont wilde hij die vrijgevochten Friezen een lesje leren. De graaf had echter niet gerekend op een aanval van de plaatselijke bevolking van Warns. De Friezen, gewend aan het water en de modder, versloegen de Hollandse adel. Graaf Willem kwam hierbij om. De troepen van Jan de Beaumont vluchtten toen zij over de nederlaag hoorden.
De Hollandse ridders werden verslagen op de weg van Scharl naar Warns. Deze weg wordt daarom nog steeds de ferkearde wei (de verkeerde weg) genoemd. Sinds 1945 wordt de Slag bij Warns jaarlijks herdacht.
Warns was in de 17de en 18de eeuw vooral een dorp van zeelieden. In het begin van de 18de eeuw stonden er nog acht kapiteinswoningen. Deze zeelieden vaarden op Noorwegen en de Oostzee. Warns verloor aan belang toen de scheepvaart in de 19de eeuw zich in Holland concentreerde.
Bezienswaardigheden
De herdenking van de Slag bij Warns vindt elk jaar plaats in september, bij het Rode Klif. Op de plek waar een zwerfkei ligt met het opschrift ‘Leaver dea as slaef’.
Ongeveer in het midden van het langgerekte dorp staat de Johannes de Dooperkerk. Deze kerk is gebouwd in 1682. De tufstenen toren dateert echter uit de 12de eeuw. Het interieur van de kerk is een bezoekje waard: een fraaie preekstoel, een doophek en drie herenbanken van omstreeks 1700. Eén van deze banken draagt het wapen van Stavoren.
Wonen en leven
Warns heeft een multifunctionele accommodatie (MFA), met daarin twee basisscholen, een peuterspeelzaal, kinderopvang en een sportzaal. Ook de thuiszorg en een fysiotherapiepraktijk maken gebruik van dit nieuwe gebouw. De Janke Tromp Hoeve organiseert er dagelijks activiteiten voor ouderen.
Vanuit Warns varen watersportrecreanten, via het Johan Willem Frisokanaal, in een mum van tijd via de Geeuw naar de Morra, één van de oudste meren van Fryslân. Ook het IJsselmeer ligt op steenworp afstand van Warns. Het is dus niet verwonderlijk dat het dorp maar liefst zes jachthavens telt.